Eerder verschenen in koffieTcacao magazine.

Je hebt je in een koffiewinkel vast wel eens staan vergapen aan al die mooie koffiespullen. Een mooie koffiemolen zoals de Comandante C40? Dan ben je ruim € 230 lichter.  Voor een mooie Chemex ben je al snel € 40 kwijt en ook voor een Kalita Wave, Hario weegschaal of dripper moet je diep in de buidel tasten. Prachtige spullen die hun geld vast dubbel en dwars waard zijn, maar is het ook echt nodig?

Het antwoord is simpel. Absoluut niet.

Belangrijk is dat je de beperkingen van goedkopere spullen kent en weet hoe je deze op kunt lossen.

Laten we eens kijken wat je nodig hebt om een goede filterkoffie te zetten:

• Water
• Filterhouder
• Filterzakjes
• Ketel
• Weegschaal
• Koffiemolen
• Waterkoker/thermometer
• Kannetje
• Koffie

Water

Bijna 99% van wat er in je kopje zit is water. Voor het zetten van koffie is het dus een heel belangrijk onderdeel. Met name de hoeveelheid kalk in het water is belangrijk voor de smaak van je koffie. Voor de ultieme perfectie is het belangrijk dat het water precies de goede hardheid heeft. Toch kun je met het Nederlands leidingwater, waar je ook woont, prima uit de voeten zonder dat je allerlei halsbrekende toeren uit moet halen. Dat is in veel landen wel een heel ander verhaal!

Filterhouder

Er zijn prima alternatieven voor die dure houders. Loop een gemiddelde kampeerwinkel binnen en je hebt voor nog geen euro een prima exemplaar. Is zo’n filterdrager dan net zo goed? Nee. Ze hebben over het algemeen minder ribbels in de zijwanden en ook de gaatjes onder in de drager zijn erg klein waardoor water en koffie te lang met elkaar in contact blijven.

De oplossing? Simpel! Boor het gat in de bodem wat op, dit gaat bij een kunststof filter probleemloos. En maal de koffie dan iets grover. Waarom grover? Door de stukjes gemalen koffie groter te maken kan het water er sneller doorheen lopen waardoor het water minder de kans krijgt om de bittere stofjes op te nemen.

Filterzakjes

Dure filterzakjes zijn vaak een stuk sterker dan goedkope. Die laatste scheuren nogal snel waardoor de koffieprut in je net gezette koffie terecht komt. Door een beetje voorzichtig te werk te gaan valt dit prima te voorkomen. Bij een willekeurige supermarkt kan je 100 stuks kopen voor minder dan een euro. Daarnaast zijn er duurdere filters die minder papieraroma’s in je kopje terecht laten komen. Maar door eerst wat kokend water door het filter te laten lopen voordat je de koffie erin doet, ben je de papieraroma’s kwijt en komen die lekkere smaakjes gewoon in je kopje terecht.

Ketel

Om het water goed over de koffie te kunnen verdelen en goed te kunnen doseren is een ketel waarmee je goed kunt schenken erg handig. Toch kun je met een beetje oefening met een ketel van nog geen tien euro van Blokker ook prima schenken. Ooit aan een rvs gietertje of oliekannetje gedacht? Die hebben een prima schenktuit. Wanneer het water er toch nog te snel uit komt kun je met een stukje aluminiumfolie de waterstroom ook nog wat afremmen.

Weegschaal

De weegschaal die in je keukenkastje staat voldoet waarschijnlijk prima. Belangrijk is dat hij op hele grammen nauwkeurig weegt. Mocht dit niet het geval zijn dan koop je voor € 8,00 op zo’n Chinese website een goed weegschaaltje dat prima voldoet. Let er bij de aanschaf wel op dat hij niet binnen een aantal seconden op de spaarstand gaat. Super frustrerend wanneer je tijdens het zetten naar een leeg scherm staat te kijken en geen idee hebt hoeveel water er nog op je koffie moet.

Koffiemolen

Misschien wel het belangrijkste deel van je uitrusting. Waar moet je op letten en wat is geschikt of misschien minder geschikt? Het molentje dat bij je oma in het aanrechtkastje staat met van die ronddraaiende mesjes, is duidelijk minder geschikt. De maalfijnheid is erg lastig te bepalen. Juist de grootte van de deeltjes is zo belangrijk voor het bepalen van de smaak. Zo geven grote deeltjes een mooi heldere, frisse smaak maar weinig volheid terwijl kleine deeltjes veel volheid geven maar ook veel bitters waardoor die mooie heldere tonen niet naar voren komen. Ik heb net even op Marktplaats gekeken. Er staan nu ruim 80 molentjes op die perfect geschikt zijn. Wanneer je een beetje zoekt heb je voor € 10 al een prachtig exemplaar.

Waar moet je bij zo’n handmolentje op letten? Over het algemeen hebben die oude molentjes conische ofwel kegelvormige maalschijven. Onder de hendel waarmee je maalt, zit vaak een draaiknop waardoor je de schijfjes dichter naar elkaar toe of juist verder uit elkaar draait. Hiermee kun je de grootte van de grootste stukjes bepalen. Te bitter? Draai ze iets verder uit elkaar. Te fruitig? Draai ze juist wat dichter naar elkaar toe. Veel oude molentjes hebben hetzelfde probleem. Roestvorming op de maalschijven. Dit probleem is eenvoudig op te lossen. Maal een handje ongekookte rijst door de molen en de roest is snel verdwenen.

Waterkoker/thermometer

Je hebt prachtige waterkokers waarbij je de temperatuur van het water tot op de graad nauwkeurig in te stellen is. Super handig maar onnodig. Gewoon je keteltje opzetten of de gewone waterkoker aan zetten. Als het water kookt, dan steek een eenvoudige waterthermometer van nog geen € 3,00 in het water en wacht totdat het water een temperatuur van ongeveer 92 graden bereikt heeft. Vind je de koffie te bitter? Laat dan de temperatuur nog iets verder zakken. Mis je aroma’s? Probeer het dan eens met water van 96 graden.

Kannetje

Je zult de koffie ergens in op moeten vangen. Belangrijk is dat het kannetje tegen hoge temperaturen kan en geurloos is. Ik weet bijna zeker dat je wel iets in je keukenkastje hebt staan dat aan deze voorwaarden voldoet!

Koffie

Als je een eenvoudig rekensommetje maakt dan zie je dat je voor ongeveer € 30 alles hebt om een perfecte filterkoffie te zetten. Besparen op spullen is goed. Besparen op koffie? Een minder goed idee. Maar wat is de lekkerste koffie? Dit is een kwestie van smaak en er is dus geen goed antwoord. Koop verse koffies die uit een land of streek afkomstig zijn en ga proeven en experimenteren!

Wil je berekenen hoeveel koffie je nodig hebt voor je filterkoffie? Of je hebt een hoeveelheid koffie en je wilt nagaan hoeveel water je dan moet opgieten? Bereken het met onze brew calculator!

Voor jou interessante trainingen

Brewing Foundation
In de training Brewing Foundation starten we bij de koffiebes en volgen we de weg die de bes aflegt van struik tot in je koffiekop. Daarna gaan we dieper in op hoe je van de combinatie koffieboon en water een heerlijke kop zwart goud kunt maken. Welke parameters zijn daarvoor nodig? En via welke methodes en tools haal je het beste uit je koffie? We kijken daarbij ook naar volautomaten. Hoe stel je deze zo in zodat er altijd dezelfde smaak uit komt?