50 shades of Earl Grey

De legende gaat dat Charles grey ‘de brenger’ is van Earl Grey thee. Een big thank you lijkt op zijn plaats, want Earl Grey is een van de meest gedronken theesoorten in het Westen. Maar weten we eigenlijk wat we drinken als we een kopje ‘earl’ bestellen?

De ontdekking?

Er bestaan verschillende legendes over het ontstaan van deze met bergamotolie gearomatiseerde thee. Zo vertelt één versie dat uit China komt. Fo shou is een kostbare, licht geoxideerde oolong die oorspronkelijk stamt uit het arrondissement Yongchun in de provincie Fujian. De theesoort zou van nature gezegend zijn met een bergamotaroma. Geen toevoegingen, gewoon de aard van het beestje. Toch trekken theesommeliers wereldwijd deze verklaring in twijfel, omdat ze de fo shou oolong eerder een peeraroma toekennen dan een bergamotaroma. En peer en bergamot zijn toch echt verschillend. Aannemelijker en breder geaccepteerd is de legende waarin Charles Grey de hoofdrol speelt. Hij was de Britse premier vanaf 1830 en auteur van de Reform Act uit 1832 die een einde maakt aan de monopoliepositie van de Britse Oost-Indische Compagnie met betrekking tot het importeren van thee. Dit resulteerde in een prijsdaling, waardoor thee populairder werd onder de gehele bevolking. Charles Grey maakte zelf kennis met ‘earl grey’ toen hij van een diplomaat een doosje met bergamotolie gearomatiseerde thee cadeau kreeg. Een derde, laatste verklaring rondom het ontstaan van earl grey is dat de theesoort is vernoemd naar een theeverkoper met de achternaam Grey waarbij de toevoeging van ‘earl’ de thee chiquer moest laten klinken. William Grey van het gelijknamige theewarenhuis William Grey & Co vormt de meest plausibele kandidaat.

Uiteindelijk verdwijnt William Grey & Co en claimt de firma Charlton & Co uit Londen rond 1880 via reclameprenten de uitvinder te zijn van de gearomatiseerde thee. Een melange die in deze tijd ongeveer vijf shillings en vier pence per pond kost. Het uitvinderschap wordt pas aan het begin van de twintigste eeuw opnieuw betwist door de firma Twinings of London én Jacksons of Piccadilly. Twinings of London – het internationaal bekende theelabel met driehonderd jaar expertise – werd hierin gesteund door Earl Grey VI (1939). Zijn handtekening siert nog altijd de Twinings earl grey-verpakking. Toch is er geen enkel hard bewijs dat één van deze twee firma’s iets te maken heeft gehad met het ontstaan van earl grey waarmee de geschiedenis een intrigerend thee-mysterie blijft.

De olie

Waar geen twijfel over bestaat is de kenmerkende toevoeging van de bergamotolie aan earl grey thee. De bergamotvrucht, ook wel citrus bergamia genoemd, is een kleine geelgroene citrusvrucht. Het is een kruising tussen de citrus limetta (zoete limoen) en citrus aurantium (bittersinaasappel), die naast een citrussmaak zorgt voor een bloemig en kruidig aroma. Oorspronkelijk kwam de bergamotvrucht alleen voor in Zuid-China en Vietnam. Tegenwoordig wordt bergamot op grote schaal verbouwd in Frankrijk, Turkije en de Ivoorkust en is de Zuid-Italiaanse provincie Calabrië goed voor 80 procent van de wereldwijde productie. De bergamotbomen kunnen een hoogte van 12 meter bereiken, al worden ze op plantages veelal gesnoeid tot 5 meter om het plukken makkelijker te maken. Het duurt ongeveer zeven jaar voordat de eerste vruchten doorkomen en pas na twaalf tot vijftien jaar geeft hij een volledige oogst. Een goed onderhouden boom geeft maximaal 3oo kilo vruchten af. Uit de schil van de vrucht wordt daaruit 3oo tot 6oo gram bergamotolie gewonnen. Bergamotolie is een redelijk kostbaar product, waardoor het aroma al jaren synthetisch wordt nagemaakt. Het voordeel is dat in het laboratorium de enigszins bittere nasmaak van bergamot kan worden weggenomen. De earl grey thee met synthetische bergamotolie is niet alleen goedkoper, maar ook stabiel. Hij smaakt altijd hetzelfde, het aroma blijft langer hangen en kan ook genuttigd worden door mensen met een citrus-intolerantie. Bij biologische theesoorten is de toevoeging van een synthetisch aroma niet toegestaan. Op de verpakkingen staat dan de term: natuurlijke aroma’s. Dit betekent echter niet automatisch dat de earl grey thee echte bergamotolie bevat. Het houdt slechts in dat er een ‘natuurlijk’ product is gebruikt. Welk product dit exact is, houden de producenten van deze aroma’s zeer goed geheim. Natuurlijk zijn er ook merken die vertrouwen op natuurlijke bergamotolie. Een mooi voorbeeld hiervan is het Amerikaanse theelabel Numi Organic Tea.

De thee

Earl grey is geen geregistreerde handelsnaam. Daardoor kan iedereen zelf bepalen welke ingrediënten ze willen toevoegen aan de thee. Werd er vroeger vooral Chinese zwarte thee, zoals gerookte lapsang souchong gebruikt als basis, vandaag de dag zien we vele soorten thee uit verschillende landen. De meest traditionele makers kiezen voor zwarte ceylon thee uit Sri Lanka, terwijl veel andere merken de voorkeur geven aan goedkopere thee uit Afrikaanse landen.

Traditioneel wordt de thee met water van 100⁰C gezet en laat men de thee ten minste 5 minuten trekken. Soms wordt er een schijfje citroen of limoen bij geserveerd. Voor de meeste Nederlanders is dit veel te sterk en wordt de thee door een combinatie van hoge watertemperatuur en lange trektijd veel te bitter. Voor een minder wrange smaak is het aan te raden de trektijd te korten naar 2 tot 3 minuten en de watertemperatuur te verminderen naar 8o-9o⁰C.

Recepten

London Frog: earl grey tee met opgeschuimde melk en vanillesiroop.
Moseley tea: koude of warme earl grey met een scheutje gin.
Earl grey coffee: 1 liter koud water. 12 gram earl grey thee. 1,5 gram cascara (schil van de koffiebes). Laat dit een nacht trekken in de koelkast.